Hà Nội, ngày 29 tháng 8 năm 2025 — Mạng lưới Cựu du học sinh Đan Mạch - Việt Nam (DVA) đã phối hợp tổ chức buổi Gặp gỡ và Thảo luận quan trọng với chủ đề "Rác thải nhựa ven biển & Sức khỏe cộng đồng", hướng đến một cách tiếp cận đa ngành, toàn diện. Sự kiện được tài trợ bởi DANIDA Fellowship Centre và Bộ Ngoại giao Đan Mạch, thu hút sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, và đại diện các cơ quan chính phủ.
Theo các báo cáo môi trường, Việt Nam hiện vẫn nằm trong nhóm các quốc gia có lượng rác lớn thải nhựa xả ra biển. Vấn đề này không chỉ gây ô nhiễm nghiêm trọng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.
Mở đầu sự kiện, TS. Phạm Đức Phúc giới thiệu mục tiêu của buổi gặp gỡ là tạo một không gian mở, kết nối các cựu sinh viên Đan Mạch với các cơ quan chính phủ, viện nghiên cứu và tổ chức phi chính phủ để cùng hợp tác. Ông nhấn mạnh cách tiếp cận “Một Sức khỏe” (One Health) là chìa khóa để giải quyết vấn đề ô nhiễm phức tạp này. Trong bài phát biểu của mình tại sự kiện, ông Jesper - Tham tán Đại sứ quán Đan Mạch, nhấn mạnh vai trò của Đan Mạch trong việc thúc đẩy các chính sách phát triển bền vững và kinh tế tuần hoàn. Ông bày tỏ niềm tin rằng những sự kiện như thế này sẽ là cầu nối quan trọng, giúp các cựu sinh viên Đan Mạch - Việt Nam phát huy vai trò của mình trong việc thúc đẩy sự thay đổi tích cực.
Các bài trình bày đã mang đến những phân tích sâu sắc về vấn đề rác thải nhựa từ nhiều khía cạnh khác nhau:
TS. Ngô Thị Thuý Hường (Đại học Phenikaa) đã trình bày những bằng chứng khoa học đáng lo ngại về sự xuất hiện của vi nhựa trong chuỗi thức ăn ven biển và tác động của nó đến sức khỏe con người. Bà cảnh báo vi nhựa, có khả năng hấp thụ các chất độc hại, đã được tìm thấy trong máu, nhau thai và thậm chí cả não người.
Bà Quách Thị Xuân từ Pacific Environment and Resources Center (PE) chia sẻ các mô hình thành công do cộng đồng dẫn dắt như "Cộng đồng không rác" và "Trường học không rác". Bà nhấn mạnh rằng để giải quyết tận gốc vấn đề, cần có sự thay đổi mang tính hệ thống, tập trung vào việc giáo dục và trao quyền cho người dân. Trong phát biểu của mình, bà cũng đồng thời khẳng định giáo dục là giải pháp ít tốn kém nhưng mang lại hiệu quả bền vững.
Bà Kim Thúy Ngọc (Viện Chính sách và Chiến lược Nông nghiệp và Môi trường) cho biết Việt Nam đã có khung pháp lý khá đầy đủ, nhưng việc thực thi, đặc biệt là quy định về phân loại rác tại nguồn và trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), vẫn còn nhiều thách thức. Bà cũng giới thiệu sáng kiến Liên minh các nhà bán lẻ để giảm túi nilon như một ví dụ điển hình về sự hợp tác hiệu quả. Trong bài trình bày, bà cũng chia sẻ quan điểm từ phía nhà quản lý và thẳng thắn chỉ ra những thách thức trong việc thực thi các chính sách trên thực tế.
TS. Phạm Đức Phúc giới thiệu chi tiết về phương pháp "Một Sức khỏe", nhấn mạnh tính toàn diện và khả năng ứng dụng của phương pháp này trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp. Ông khẳng định rằng rác thải nhựa là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi phải áp dụng cách tiếp cận "Một Sức khỏe". Tiến sĩ Phúc phân tích tác động của rác thải nhựa theo từng khía cạnh trong mô hình này đồng thời nhấn mạnh 4C cốt lõi để phương pháp "Một Sức khỏe" được triển khai hiệu quả: Communication (Truyền thông), Collaboration (Hợp tác), Coordination (Phối hợp), Capacity Building (Nâng cao Năng lực).
Cuộc thảo luận nhóm tại sự kiện tập trung vào cách áp dụng phương pháp "Một Sức khỏe" để giải quyết vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa ven biển. Các nhóm đã xác định rõ vai trò và trách nhiệm của từng bên liên quan, từ đó đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả. Theo đó, mỗi bên đều có vai trò riêng nhưng lại liên kết chặt chẽ với nhau:
Chính phủ đóng vai trò chủ đạo trong việc hoàn thiện chính sách, luật pháp, và xây dựng các chế tài đủ mạnh để đảm bảo quy định được tuân thủ.
Giới học thuật cung cấp bằng chứng khoa học, tư vấn chính sách, và giáo dục kiến thức cho cộng đồng.
Tổ chức phi chính phủ (NGO) đóng vai trò cầu nối, thử nghiệm mô hình, và truyền thông để thay đổi nhận thức.
Khối tư nhân/Doanh nghiệp áp dụng các giải pháp đổi mới sáng tạo, thực hiện kinh doanh có trách nhiệm và đầu tư vào các công nghệ bền vững.
Cộng đồng là động lực và mục tiêu của sự thay đổi, tham gia trực tiếp vào việc thực thi và giám sát.
Tổng kết sự kiện, TS. Phạm Đức Phúc khẳng định lại tầm quan trọng của các phương pháp toàn diện để hướng tới một xã hội khỏe mạnh và bền vững. Ông bày tỏ hy vọng các thành viên sẽ tiếp tục kết nối và biến những ý tưởng thành hành động cụ thể, góp phần bảo vệ môi trường biển của Việt Nam.
Sự thành công của buổi Gặp gỡ và Thảo luận một lần nữa khẳng định cam kết của DVA trong việc thúc đẩy mối quan hệ hợp tác giữa Đan Mạch và Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực quan trọng như môi trường và sức khỏe cộng đồng.